Er is de afgelopen honderd jaar enorm veel veranderd op deze aardbol. Om de grootste verandering te identificeren lijkt een ondoenbare klus. De atoombom, de auto, het internet, de mobiele telefoon of het condoom. Allemaal hebben ze onze levensstijl op zijn kop gezet. Ik zal me daarom wat nederiger opstellen en alleen het domein benoemen dat de afgelopen honderd jaar het meest is veranderd. Dit is wat mijn betreft het domein reizen.
Reizen als het ultieme avontuur
Wie terugkijkt vanuit 2020, kan in de wereld van 1920 best iets romantisch ontwaren. Het was destijds nog écht mogelijk om een avonturier te zijn. In 1920 kon je van Nederland naar Vuurland (het zuidelijkste puntje van Zuid Amerika) reizen, zonder één maal je paspoort te hoeven laten zien. Bovendien was het reizen veel ontoegankelijker dan nu. In 1953 reisde judoka Chris de Korte naar Japan om de geheimen van het Japanse judo te ontdekken. Hij reisde twee weken met de trein door Rusland en daarna mocht hij mee met een boot om over de woeste zee Japan te bereiken. Daar leerde hij technieken waar Europeanen nog nooit van hadden gehoord. Deze technieken leerde hij bij terugkomst aan zijn pupil Mark Huizinga, die in 2000 Olympisch kampioen werd.
Een geglobaliseerde wereld
Misschien zie je iets van de romantiek waar ik op doelde. Het grootste deel van de twintigste eeuw was de wereld ontzettend groot. Je moest vele ontberingen doorstaan om je geboortedorp te verlaten en als je dan ergens kwam, was alles totaal anders dan wat je gewend was. Tegenwoordig is de wereld geglobaliseerd. Binnen tien uur brengt KLM je comfortabel naar de andere kant van de aardbol. Als je aankomt, word je begroet door filialen van Mac Donalds, H&M en Heineken. Nieuwe judotechnieken leer je gewoon op Youtube. Toch moeten we waken voor te veel melancholie. De globalisering heeft de hele wereld op de eerste plaats welvaart gebracht. Er zijn minder mensen dan ooit die in armoede leven. Ook producten, halffabricaten en grondstoffen reizen namelijk van hot naar her, waardoor de productie veel goedkoper is geworden. Wie een pallet verzenden wil, wordt met een paar muisklikken en voor een verrassend lage prijs geholpen. Natuurlijk is het jammer dat je tegenwoordig tachtig keer je paspoort moet laten zien voordat je een grens over mag.
Bovendien kan een Nederlander met een paar centen nog steeds overal heen waar hij wil, terwijl een Somaliër het heel moeilijk zal krijgen om een landgrens te beslechten. Toch denk ik dat we onze zegeningen moeten tellen. Als we de globalisering in blijven zetten voor het goede, zullen ook de Somaliërs hier de vruchten van plukken.